Sarıyahşi Kültür Sarıyahşi ilçesinin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. İbrahim Hakkı Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri ile Şereflikoçhisar adlı eserinde Sarıyahşi’nin XIII.yy. ortaları ile XIV.yy. başlarında kurulduğunu söylemektedir. Oymaklar önce şu an Kırşehir sınırları içindeki Rumkuş adlı mevkiden Sarıyahşi yaylasına yerleşmişlerdir. Sonra da bugünkü ilçenin bulunduğu yere yerleşerek, burada Sarıyahşi köyünü kurmuşlardır.

Sarıyahşi yedi örenin ortasına kurulmuştur. Taşlı Ören mevkiinde Grekçe yazılı bir mezar taşı bulunmuştur. Kurtuluş mahallesinde Selçuklu Caminin tamiri esnasında cami önünde mermerden yapılı bir aslan başı ve genelde kiliselerde kullanılan uzun mermerler mevcuttur. Ancak bunlar sökülüp götürülmüştür.

Halkın geçim kaynağı büyük ölçüde tarıma, birazda hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım ürünleri Buğday, Arpa, Nohut, Şekerpancarı’dır. Sebzeler Domates, Biber, Salatalık, Patlıcan, Fasulye’dir. Hayvancılıkta ise küçükbaş hayvan olarak koyun, birazda Hirfanlı Barajı gölü kıyılarında balık avcılığı yapılmaktadır.

 

EĞİTİM

Sarıyahşi 'de 1929 yılında 3 sınıflık İlkokul kurulmuştur. Bu İlkokul Yapı Kredi Kooperatifi şimdiki yerinde bulunmaktaydı. Yeni alfabe ile ilk eğitim veren öğretmen Şükrü Bey, ikinci öğretmen ise Konyalı Hasan Bey’dir

2. İlkokul 1950 yılında hizmete girmiştir. Bu okul postane ve kooperatifin karşısında yer almaktadır.

3. İlkokul 1960 yılında inşası başlayıp, 1963 yılında eğitime başlamıştır. Belediye Başkanı Kemal ÜNSAL döneminde, Sarıyahşi İlkokulu 10000 m² alana ve 2000 m² kapalı alana sahiptir. Okulun 2 lojmanı, yeşil alanı, spor alanı ve su havuzu bulunmaktaydı. Açık alan arazisine Polis Karakolu ve Kaymakamlık binası inşa edilerek alanı küçültülmüştür. 1950 yılında yapılan İlkokul, 1967 yılında Ortaokul olarak hizmet vermiştir. Aynı okul 1986 yılından sonra Lise olarak eğitim vermeye başlamıştır.

4. İlkokul 1971 yılında eğitime başlamıştır. 1981 yılında Kızılırmak İlkokulu ismini almıştır. Yeni Ortaokul binası 1986 yılında eğitime başlamıştır.

Şu an;

1 Ana Okulu, 1 İlkokul, 2 Ortaokul, 1 Lise, 1 Öğretmen evi bulunmaktadır.

Nüfusun %97 'si okuma yazma bilmektedir. Hayırsever İş adamı hemşehrimiz Hacı Mehmet CÖMERT tarafından Sarıyahşi Lisesine 8 derslikli ek bina yaptırılmış ve hizmete geçmiştir.

 

YERALTI ZENGİNLİKLERİ

Doğal Kaynak Suyu;

Sarıyahşi İlçesi ve Bekdik köyü arasında bulunan ve halkımız tarafından içmece olarak bilinen bir doğal su kaynağı bulunmaktadır. Bu doğal suyu sabah aç olarak için kişilerin çeşitli iç hastalıklardan ve cilt hastalıklarından kurtulduğuna inanılmaktadır. Konu ile ilgili olarak yerinde inceleme ve araştırma yapan Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Yüksek Mühendisi Adem AKBAŞLI’nın raporunda;

“Kızılırmak’ın güney yamaçlarında yer alan içmece olarak adlandırılan yerde oldukça geniş bir alanda önceki sıcak su çıkışlarının tortusu olan traverten ve oniks oldukça geniş bir alana yayılmış vaziyettedir. Ayrıca çevrede oluşturduğu aliterasyondan hareketle bölgede sıcak su çıkışı ile birlikte sulu veya susuz olarak bol miktarda co2 çıkışı olmuş ve hala bu çıkış devam etmektedir.

Bölgede gözlenen kaya birimleri; travertenler, oligomiyosen yaşlı jipsli seviyeler, pal-eosen yaşlı granitler ve Kırşehir metamorfitlerine ait mermerlerdir. Sıcak su ve co2 çıkışları; Kızılırmak vadisini kesen K-G doğrultulu normal atımlı fay ile D-B doğrultulu fayın kesişme noktalarında olmuştur. Rezervuar kayanın mermer olduğu bu bölgede, yukarıya granitler deki çatlaklar boyunca ulaşmakta ve oligomiyosen içerisinde yayılarak yüzeylenmektedir. Oligomiyosenlerdeki jipslerden de etkilenerek bünyesine bol miktarda sülfat iyonu alarak yüzeye ulaşmaktadır. Kızılırmak vadisinin kuzeyindeki Karakurt kaplıcalarıyla benzer yapısal özelliklerle kontrol edilen bu kaynakların sıcaklıklarının düşük (26-28 c) olmasının nedeni, derinden gelen sıcak akışkanın yukarılarda granit çatlaklarında dolaşan soğuk su ile yine oligomiyosendeki sülfatlı soğuk suyun karışmasındandır. Zira bu sulardan çok daha sıcak olan Karakurt kaplıcalarındaki sülfat oranının daha düşük olması, bu suya soğuk karışımının daha az olduğunu göstermektedir.

Sonuç olarak, bu bölgedeki sularda Kırşehir Terme ve Karakurt kaplıca sularıyla aynı sıcaklıkta ve orijinlerinin aynı olduğu ve yüzey sularının alimine ederek daha sıcak su alınması mümkündür” demektedir.

 

Uranyum;

Bekdik köyü ve Kızılırmak bölgesinde yüksek kalitede uranyum madeni bulunmaktadır. 

 

Taş;

Yine Bekdik köyü ve Sarıyahşi arasında bulunan içme suyunun çıktığı yerde, güzel, değişik renklerde, yüksek kalitede taş çıkarılmaktadır. 

 

Granit;

Yaylak köyünde granit taşı çıkarılmaktadır.

Bir söylentiye göre ilçemizin yüksek tepesi olarak bulunan Karatepe mevkiinde demir madeni olduğu söylentidir.